Mind-body interventies

Onder mind-body methoden vallen therapieën zoals mindfulness, meditatie, hypnotherapie, yoga, ontspanningsoefeningen, muziek- en creatieve therapieën. Hierbij wordt uitgegaan van de sterke wisselwerking tussen gedachten, emoties en het lichaam. 

 

 


Mindfulness

Mindfulness (achtzaamheid) is een uitdrukking die afkomstig is uit het angelsaksisch taalgebruik, waarvan de oorsprong in het boeddhisme ligt. 

Mindfulness is een gemoedstoestand die getypeerd wordt door de bewustwording van de eigen fysieke ervaringen, gevoelens en gedachten, zonder onmiddellijk over te gaan op automatische reacties. Het doel van mindfulness is een bewustwordingsproces op gang te brengen in je hoofd, in je lichaam en in wat je voelt. Mindfulness is voor iedereen die willen leren omgaan met stress, spanningsklachten, negatieve of angstige gedachten en gevoelens, piekeren, pijn, slaapproblemen, vermoeidheid en burnoutklachten. Er zijn echter ook contra-indicaties, mindfulness is niet altijd voor iedereen geschikt. 

 

Contra indicatie: 

geen enkel commitment hebben en niet bereid zijn om de oplossing bij zichzelf te zoeken 

suïcidaliteit 

ernstig alcohol-of drugsverslaafd 

een psychotische toestand. Meditatie of bewustzijnstraining kan de psychotische belevingen versterken 


Meditatie

Meditatie is een vorm van spirituele oefening. Vele religies en geloofsstromingen kennen de meditatie in een of andere vorm. 

In de 20e eeuw ontstond in het westen hernieuwde belangstelling voor meditatie en bewustzijnsverruiming. Meditatie is nu vooral bekend uit het hindoeïsme en boeddhisme, waarin meditatie een essentiële methode is om de doeleinden die ze beschrijven te bereiken. 

 

Bij meditatie richt iemand zijn aandacht sterk op een gedachte, vast punt, idee of een vorm van bewustzijn. Doel is het bereiken van innerlijk rust, vrede of geluk. 
Er zijn verschillende meditatietechnieken. Voorbeelden zijn: stiltemeditatie, mantrameditatie, visualisatiemeditatie en loopmeditatie.   

 

Contra indicatie: 

Voor mensen die een neiging hebben tot dissociatie - de beleving buiten je eigen gevoelswereld of buiten je lichaam te staan - is meditatie niet geschikt. Zij beleven zichzelf 'alsof ze in een droom leven. Soms ervaren ze de buitenwereld als onwerkelijk. Relaxatieoefeningen, het systematisch aanleren van lichamelijke en mentale ontspanning, kan leiden tot toename van de klachten. Dit betreft ook meditatie. 


Yoga

Yoga bestaat uit fysieke, mentale en spirituele oefeningen en vind zijn oorsprong omstreeks de 5e eeuw voor Christus in het Indiase hindoeïsme. De Yogasoetra’s, opgesteld door de Indiase filosoof Patanjali omstreeks de 2e eeuw, waren richtlijnen voor het leven, filosofische normen en fysieke houdingen. Ze gelden als het vroegste standaardwerk over yoga. Hoewel het al eeuwen bestaat, is yoga pas in de 19e eeuw echt populair in India, waarna het in de 20e eeuw oversloeg naar de rest van de wereld 

 

Yoga is een manier om aan het evenwicht tussen lichaam en geest te werken. Dat gebeurt door: oefeningen met het lichaam, de adem, visualisatie, ontspanning en meditatie. Yoga staat er om bekend dat het veel verlichten kan brengen bij tal van lichamelijke klachten. Het doel van Yoga kan zijn: Het verlichten van pijn in de onderrug, Flexibiliteit verhogen, De spieren versterken en Balans en evenwicht verbeteren. Daarnaast zijn er ook veel geestelijke doelen van Yoga, positiever kijken naar het leven, sterker in je schoenen staan, meer stressbestendig worden (bijvoorbeeld in combinatie met een betere ademhaling) 

 

Contra indicatie:

Hoewel yoga kan helpen in het geval van onderstaande kwalen, zouden deze lichamelijke toestanden ook voor een contra-indicatie kunnen zorgen. Het is verstandig om, als je jezelf herkent in (een van) onderstaande punten, eerst je huisarts te raadplegen. 

 

Migraine (stevige, meestal terugkerende hoofdpijn) 

Hartproblemen 

Hoge bloeddruk 

Gewrichtsproblemen 

Pees- en spierproblemen 

Problemen met de nek 

Hernia 

Verschoven ruggenwervels 

Zwangerschap (in sommige gevallen) 


Hypnose

Hypnose is al zo oud als de menselijke cultuur.  In de een of andere vorm, bestaat hypnose sinds het begin van de tijd.  Bijvoorbeeld, dieren die een winterslaap doen, beoefenen een soort van hypnose.  Zij beoefenen zelfhypnose door hun lichaam af te sluiten, terwijl ze hun geest en lichaam laten regenereren. 

 

Hypnotherapie is een vorm van psychotherapie waarbij gebruik wordt gemaakt van hypnose of trance. Hypnose is een diepe ontspanning waarbij de aandacht naar binnen gericht is. De patiënt behoudt de controle over zichzelf. De gedachte achter hypnotherapie is dat de patiënt onder hypnose gemakkelijk contact kan maken met het onderbewustzijn. Het doel van hypnotherapie is het verminderen of verhelpen van veel klachten. Omdat ieder mens uniek is en elke klacht of hulpvraag anders is, zou het onzorgvuldig zijn hier te stellen dat bepaalde klachten opgeheven worden met hypnotherapie.   

  

Contra indicatie: 

Cliënten met een chronische psychose, uitgesproken hysterische karakterstructuur, heftige angsttoestand, sterke (erotiserende) afhankelijkheid, ernstige psychopathie, sterk narcistische persoonlijkheid, ernstige depressie met suïcidaliteit, zeer onstabiele patiënten (grote wisselingen in stemming). 

 


Ontspanningsoefeningen

Ontspanningsoefeningen zijn bedoeld om het lichaam te ontspannen en de geest te kalmeren. Daardoor kunnen ze het stresssysteem in het lichaam beïnvloeden. Ontspanning bereiken is mogelijk door, ademhalingsoefeningen, het aan- en ontspannen van afzonderlijke spiergroepen: progressieve spierontspanning, autogene training of geleide visualisatie, Bij alle ontspanningsoefeningen speelt de adem een belangrijke rol. Ontspanningsoefeningen kunnen bijdragen aan uw herstel. Ook kunnen deze oefeningen bijdragen aan leren omgaan met of accepteren van een lichamelijke ziekte of beperking. De ontspanningsoefeningen hebben als doel meer rust in het hoofd te geven. 

 

Contra indicatie:  

De patiënt last heeft van een te lage bloeddruk of flauwvalt bij het zien van bloed. Bij dergelijke klachten moet men juist leren bijtijds de spieren aan te spannen en daarmee de bloeddruk enigszins te verhoge 

De patiënt moeite heeft een duidelijk beeld van de realiteit vast te houden of niet in staat is de uitleg en instructies te begrijpen, bijvoorbeeld bij: 

ernstige ziekte, hoge koorts, of ijlen; 

verstoorde oriëntatie in tijd, plaats of persoon; 

een psychotische stoornis; 

een psycho-organisch syndroom (delirium, dementie, etc.). 


Muziek

Muziek heeft invloed op lichamelijk, emotioneel en spiritueel gebied, het beïnvloedt de spierspanning, ademhaling, bloeddruk en polsslag. Daardoor kan muziek zowel lichamelijk ontspannend als activerend werken. Luisteren naar muziek is een vorm van complementaire zorg bij, pijn, misselijkheid en braken als gevolg van chemotherapie, slaapproblemen, benauwdheid, stress, emotionele labiliteit en angst.  

 

Contra indicatie muziek  Indicaties voor het luisteren naar muziek zijn: 

  • Pijn 
  • misselijkheid en braken ten gevolge van chemotherapie 
  • slaapproblemen 
  • benauwdheid 
  • stress 
  • emotionele labiliteit 
  • angst 

 

Absolute contra-indicaties: 

  • psychiatrische problematiek waarbij wanen en hallucinaties optreden 
  • delier 

 

Relatieve contra-indicaties: 

  • afwijzende houding ten aanzien van muziek als zodanig 
  • soporeuze of comateuze toestand 
  • slechthorendheid